دلبستگی در واقع همان ارتباط عاطفی پایدار حاوی لذت است که در روابط انسان ها با یکدیگر به وفور دیده می شود. ریشه دلبستگی می تواند به عشق و میل انسان ها به زندگی عاشقانه بر گردد. از این رو تقسیم بندی هایی تحت عنوان سبک های دلبستگی توسط متخصصان این حوزه صورت گرفته است که در این مقاله به آنها پرداخته شده است.
انسان ها برای حفظ تعاملات عاطفی خود به دلبستگی نیاز دارند. دلبستگی در واقع همان ارتباط عاطفی پایدار حاوی لذت است که در روابط انسان ها با یکدیگر به وفور دیده می شود. ریشه دلبستگی می تواند به عشق و میل انسان ها به زندگی عاشقانه بر گردد. از این رو تقسیم بندی هایی تحت عنوان سبک های دلبستگی توسط متخصصان این حوزه صورت گرفته است که در این مقاله به آنها پرداخته شده است.
دلبستگی چیست
دلبستگی زمانی معنا پیدا می کند که انسان ها علاوه بر رضایت عاطفی، در روابط خود احساس امنیت نیز کنند. بنابراین دلبستگی با امنیت شخصیتی و آزادی فردی هم سو است. در غیر این صورت، دلبستگی نه تنها نمی تواند مفید باشد بلکه می تواند منجر به بحران های روحی شود. دلبستگی اصولا بر اساس روابط بی کلام و عاطفی والدین با فرزندانشان شکل می گیرد به همین دلیل هر چه این احساس عمیق تر باشد این دلبستگی درست تر و اصولی تر خود را نشان می دهد.
انواع سبک های دلبستگی
به طور کلی برای دلبستگی چهار سبک مختلف تعریف شده است که در زیر به آنها اشاره می شود:
- دلبستگی ایمن: دلبستگی ایمن یکی از سبک های دلبستگی درست و اصولی است. این نوع از دلبستگی در کودکی خود را با احساس آرامش در کنار والدین نشان می دهد. دلبستگی ایمن در کودکان به صورت خوشحالی از حضور والدین و احساس امنیت در حضور دیگران نمود پیدا می کند. بنابراین می توان انتظار داشت این سبک از دلبستگی در بزرگسالی منجر به روابط پایدار عاطفی، عزت نفس و … شود.
- دلبستگی دوسوگرا: این دلبستگی در کودکان به صورت وابستگی بیش از اندازه به والدین قابل مشاهده است. کودکان با دلبستگی دوسوگرا نسبت به غریبه ها مشکوک هستند و نمی توانند در کنار آنها احساس امنیت کنند. این دسته از افراد در بزرگسالی همواره ترس جبران نشدن محبت و توجه شان را دارند به همین دلیل در روابط آنها می توان شاهد جدایی های مکرر بود.
- دلبستگی اجتنابی: دلبستگی اجتنابی یکی دیگر از سبک های دلبستگی است که در دوران کودکی با نادیده گرفتن والدین و عدم تمایل به برقراری ارتباط با آنها نمود پیدا می کند. در بزرگسالی نیز افراد مبتلا به این دلبستگی نمی توانند روابط عمیق و صمیمی داشته باشند. آنها چندان به روابط خود پایبند نیستند و بعد از جدایی نیز دچار ناراحتی زیادی نمی شوند.
- دلبستگی آشفته: این دلبستگی در کودکی (یک سالگی) به صورت رفتار مبهم یعنی ترکیبی از اجتناب و مقاومت خود نشان را می دهند. دلبستگی آشفته در سنین شش سالگی می تواند به صورت رفتارهای مادرگونه نمود پیدا کند.
سبک های دلبستگی به خوبی گویای این امر است که اگر در کودکی والدین مسیر احساسی درستی را با کودکان خود انتخاب نکنند، در بزرگسالی می توانند شاهد بحران های رفتاری در عملکرد آنها باشند. از این رو بهتر است والدین همواره از راهنمایی های مشاورین زبده ای همچون دکتر مینا عسکری زاده بهره ببرند.
اثراتی که سبک های دلبستگی بر روی روابط افراد می گذارند.
۱.سبک دلبستگی ایمن
این افراد به خوبی می توانند احساسات خود را به طرف مقابل‌شان ابراز کنند و توانایی این را دارند که به راحتی به دیگران نزدیک شوند و با آن ها ارتباط برقرار کنند. این افراد هم در تنهایی و هم زمانی که با دیگران ارتباط دارند احساس امنیت می کنند.
این افراد می توانند به خوبی مسایل و مشکلاتی که بین خوشان و دیگران رخ می دهد را مدیریت نموده و به جایی این که به خاطر این مشکلات به طرف مقابل حمله کنند به فکر حل مشکلات بوده و بر روی حل آن ها تمرکز می کنند.
این افراد در زندگی مشترک نیز در صورتی که با شریک زندگی خود دچار تنش شدند، واکنش شدید نشان نمی دهند.
۲.سبک دلبستگی اضطرابی
اثرات این نوع سبک از سبک های دلبستگی در روابط، خود را به صورت چسبندگی بیش از حد نشان می دهد. برقراری تماس های پی در پی، نگرانی در این زمینه که ممکن دوستان و یا شریک زندگیشان آن ها را ترک کند از جمله ویژگی های این افراد است.
افرادی که دارای این نوع سبک از دلبستگی هستند، اگر در روابط آن ها مشکلی ایجاد شود، سریع به هم ریخته و دچار اضطراب و نگرانی می شوند و مدام این سوال ها را از خودشان می پرسند، ممکن است من را رها کند؟ آیا ممکن است که دیگر من را دوست نداشته باشد؟ و…
در یک بیان کلی باید بگوییم که این افراد با تنهایی مشکل داشته و از این که تنها باشند می ترسند.
۳.سبک دلبستگی اجتنابی
در این نوع سبک از سبک های دلبستگی فرد از همان ابتدا هیچ گونه تلاشی برای برقراری ارتباط با دیگران نمی کند.
این افراد بر این باور هستند که هزینه ها و دردسر هایی که دلبستگی به همراه دارد و همچنین ناراحتی ها و رنجش هایی که در اثر دلبستن و سپس طرد شدن و رها شدن در افراد به وجود می آید به قدری زیاد است، که سعی می کنند تا جایی که امکان دارد وارد هیچ رابطه‌ای نشوند.
ویژگی این افراد به این صورت است که اگر وارد رابطه‌ای نیز شدند فاصله خود را با طرف مقابل حفظ می کنند تا از این طریق هیچ گونه در خواست و یا کمکی از طرف مقابل خود نداشته باشند و از ابراز احساسات خود، خودداری می کنند.
این افراد اغلب دوست دارند مجرد باشند و از تعهد دادن دوری می کنند. حتی اگر ازدواج کنند نیز به استقلال و فردیت خود بیش از اندازه اهمیت می دهند. این افراد با افراد زیادی آشنا هستند ولی حلقه دوستان صمیمی آن ها بسیار اندک است.
۴. سبک دلبستگی آشفته
افرادی که دارای این سبک از دلبستگی هستند دوست دارند که با دیگران ارتباط صمیمی برقرار کنند و هم از برقراری این ارتباط با دیگران ترسیده و دوری می کنند.
این افراد نمی توانند به دیگران اعتماد کنند، و می ترسند از این که بیش از حد به افراد نزدیک شوند و به آن ها اعتماد کنند و از نظر عاطفی ضربه بخورند. این افراد دوستان صمیمی کمی دارند.
سخن آخر
اگر شما در زندگی الگو درست و ایمن از سبک های دلبستگی داشته باشید، می توانید روابط صمیمی پایدار و واقعی را تجربه کرده و ترس از آسیب های عاطفی را نداشته باشید.
